Over dit probleem heb ik lang nagedacht. Ik vergat het probleem gedurende enige tijd totdat het weer opkwam in mijn gedachten. Ik kwam tot de slotsom dat ik mij de verkeerde vragen had gesteld. Een nieuwe golf van mijn belangstelling voor dit probleem begon na een discussie tussen A. Georgiev (toen nog geen wereldkampioen) en A. Presman vorig jaar op een Russische site. De eerste Alexander was niet tevreden over wat de FMJD voor de dam-elite doet en de andere Alexander verdedigde het bestuur van de FMJD en legde juist de nadruk op wat de FMJD in de laatste jaren heeft bereikt. We horen dergelijke discussies al tientallen jaren. Ontevredenheid van topdammers was er altijd al, maar in de laatste jaren zwol de kritiek verder aan. Elk jaar hoor ik dat Wouter van Beek het veld moet ruimen als voorzitter van de FMJD…
En toen begreep ik dat als dit jaren zo voortduurt en er niets verandert, dan komen er geen nieuwe sponsoren en zal er geen belangstelling van de pers zijn. De oorzaak hiervan ligt niet bij het bestuur van de internationale dambond. De oorzaak ligt dieper, de oorzaak is objectief en niet subjectief zoals vrijwel elke grootmeester denkt. De oorzaak ligt onder de oppervlakte. De oorzaak is intrinsiek verbonden met het damspel zelf. Pas na het EK in Domburg formuleerde ik voor mezelf het verschil tussen dammen en andere sporten en waarom wij dammers geen harmonie kunnen vinden tussen topsporter en het bestuur van de FMJD (hoewel verschil in mening tussen bestuur en sportmensen in elk sport bestaat).
Om te beginnen wil ik de portretten van twee dammers kort opschrijven. In 2002 kwam Guntis Valneris bij Heijting Huissen spelen. Hij is ongetwijfeld een echte topper en een zeer actieve dammer. Hij speelt minimaal tien toernooien per jaar, schrijft artikelen, analyseert, bereidt zich voor op toernooien. Ik schat dat hij minimaal 4 uur per dag met dammen bezig is. Naar dit EK ging ook Gerard Jansen, een internationale grootmeester uit Huissen. Gerard heeft niet minder talent voor dammen dan Guntis (om makkelijker te vergelijken zullen we hun talent gelijk stellen). Jansen is een echte amateur. Tot ongeveer 25jarige leeftijd was hij semi-prof maar de laatste 10 jaar is hij, lijkt mij, op zijn hoogst 4 uur per week met dammen bezig en speelt 1 a 3 toernooien per jaar. Dus we zien een speler die minimaal zeven keer meer met dammen bezig is dan de andere speler.
Vergelijken we nu beider prestaties op het EK in Domburg. Amateur Jansen won de strijd om de derde plaats van superprof Valneris!
Of laten we kijken naar student Mark Podolski, die superproductief is in de bondscompetitie. Ik kan nog een aantal voorbeelden hier opschrijven maar de conclusie lijkt mij wel duidelijk.
Voorbereiding (training) is niet belangrijk bij dammen! Een amateur kan makkelijk tegen een prof vechten en winnen. In welke sport behalve dammen kan dat? In wielrennen, in schaatsen, in voetbal? Nee, in elke sport moet je elke dag, maand, jaar hard werken en dat maakt het verschil tussen prof en amateur bij ongeveer gelijke talent. Maar in dammen hoef je niet te werken om goede resultaten te bereiken. Je moet natuurlijk veel leren wanneer je jong bent, maar verder hoef je niets te doen om een bepaald niveau te houden.
Daarom, vind ik, is de kardinale vraag niet – hoe kunnen we de remise-marge verkleinen (hoewel dat is ook een belangrijke vraag is) maar hoe kunnen we van dammen een professionele sport maken? Of anders, hoe kunnen we Guntis Valneris voor zijn werk belonen?
Topdammers verdienen, als we stellen dat dammen een amateursport is, redelijk veel. In welke amateursport kunnen topspelers genoeg geld verdienen om van rond te komen met hun hobby? Alleen bij dammen!
Daarom moeten we blij zijn dat dammen nog sponsoren heeft en minder kritisch over het bestuur denken.
En nog een conclusie: dammen is dus een ONEERLIJKE sport voor profdammers. Je traint hard en veel, maar resultaten? Daarom, vind ik dat de eerste zorg van de FMJD moet zijn om dammen zo eerlijk mogelijk voor professionals te maken. Professionals moeten voor hun voorbereiding beloond worden.
In het tweede deel van dit artikel zal ik het internationale dammen en Russisch dammen en schaken vergelijken en proberen aan te tonen waarom schaken een professionele sport is, waarom Russisch dammen semi-professioneel was (nu niet meer) en het internationale damspel een amateursport is.